Ginekologija kroz VEKOVE: Od Stanislave Ilić Gočobanke do Veličkovića

Lečenje žena u doba nemanjićke države i u vreme pod turskom vlašću zasnovalo se na vizantijskoj medicini, kao i narodnoj medicini. Žene su lečile vidare, gatare i starije žene sa „lakom rukom“.

Nakon oslobođenja od Turaka, zaslugom doktora Franje Kopše, 1881. godine stvorena je Okružna bolnica u kojoj su se lečile i žene. Bolnica je bila smeštena u Sulejman-begov saraj, zatim je prebačena u zgrade Amerikanskog vaspitnog doma za ratnu siročad, sve dok doktor Kopša nije podigao i opremio zgradu Okružne bolnice. Osnivanjem ove bolnice javljaju se i prvi koraci u formiranju akušerske službe.

Posle Prvog svetskog rata, ginekološka služba je bila u Bolnici Žena Škotske. Bolnica je bila smeštena u kasarni i barakama. Na čelu nje je bila doktorka Izabel Emsli Haton. Velike zasluge je imala i doktorka Nina Kovaljeva koja je privukla žene u porodilište gde su rešavani mnogi teški slučajevi.

Pročitajte još i ovo: Marina J. Janjić – Kako sam sačuvala ugled

Između dva svetska rata u vranjskoj bolnici je radila doktorka Stanislava Ilić Gočobanka. Bila je upravnica bolnice i šef porodilišta. Rešavala je najteže ginekološke slučajeve, vršila najsloženije akušerske intervencije i akušersku dijagnostiku. Sa doktorkama Ninom i Stanislavom radila je babica Anuška Soldatović, poznata kao Nune babica.

Drugi svetski rat je ostavio pustoš. Uništena je zdravstvena služba, kao i arhivska građa o radu lekara i iz zdravstvenih ustanova, a za vreme rata bugarske vlasti su u vranjskoj bolnici ostavile jednog bolničkog i jednog ambulantnog lekara.

Pročitajte još i ovo: Snežana JOVIĆ za NOVOSTI: DOŽIVELA sam AGONIJU na POROĐAJU – SLUČAJ sam prijavila POLICIJI

Nakon Drugog svetskog rata, bolničke prostorije su bile potpuno prazne. Stanovništvo Vranja je uz pomoć Ujedinjenih nacija sakupilo bolničke postelje i započet je rad u bolnici. Lekarski kadrovi su bili poslati iz Beograda. Godine 1946. godine prvi put je bila formirana ginekološko-akušerska služba sa porodilištem kojim je rukovodila doktorka Stanislava Ilić Gočobanka.

Ginekologija je bila smeštena u zgradi internog odeljenja koji je podigao Džon Frotingam. Sa Stanislavom radili su i beogradski ginekolozi Nada Petrović, Momčilo Ilić i Srboljub Ilić. Ginekolozi iz Beograda su u Vranju radili do 1953. kada dolazi doktorka Branislava Pecarski Popović, prva žena specijalista ginekologije i akušerstva. Doktorka Branislava je radila do 1958. i za to vreme je unapredila ginekološku službu i stvorila bolje uslove za zdravstvenu zaštitu žena.

1964. godine kao stalni ginekolog dolazi doktor Aranđel Jančić. Njegova velika zasluga je formiranje operacione sale na ginekološkom odeljenju, kao i proširenje u prostorije iseljenog otorinolaringološkog odeljenja. Formiran je i odsek za novorođenčad, što je doprinelo kvalitetu i intenzitetu rada. Za vreme njegovog rada osnovan je i kabinet za transfuziju krvi što je olakšalo rad ginekologije u hitnim i teškim intervencijama.

Pogledajte kako građani ocenjuju rad GINEKOLOGIJE u Vranju

Doktor Aranđel je zaslužan i za otvaranje ženskog dispanzera sa tri odseka: laboratorija za ispitivanje vaginalnih sekreta, mokraće i krvi, Savetovalište za trudnice i Savetovalište za kontracepciju. Ovo je bilo veoma važno zato što je u to vreme abortus bio jedini način kontrole rađanja. Koliki je bio problem abortusa, pokazuju podaci iz matične knjige gradske bolnice gde je 1954. bilo 23 pobačaja, a 1966. čak 1880.

Pored ovih zvaničnih podataka vršeno je i mnogo nelegalnih abortusa koji su se često završavali hitnim intervencijama na ginekologiji.

Doktor Aranđel je rukovodio odeljenjem do 1964. kada svoj rad počinje prvi rođeni Vranjanac, specijalista ginekologije i akušerstva doktor Miodrag Dimitrijević Miralaj.

On je na čelu ginekološko-akušerske službe bio 25 godina. Postavio je temelje službe kada je reč o stručnosti kadrova, organizacije rada, higijeni, odgovornosti osoblja. Njegovom zaslugom Vranje je dobilo novu, modernu i jednu od najopremljenijih zgrada za ginekološko-akušersku službu.

NIV / ILIĆ

• Tekst je napisan uz pomoć knjige „Pune ruke života – ginekologija i akušerstvo Vranja u matici vremena“ koju je napisala Doktorka Marina J. Janjić.

Podsećamo, doktorka Marina J. Janjić, ginekolog-akušer u vranjskoj bolnici, dobitnica je nagrade Srpskog lekarskog društva „Zlatno pero“ za 2019. godinu, za najbolju knjigu iz oblasti medicinske ili lepe književnosti. Nagrađena je za knjigu „Pune ruke života – ginekologija i akušerstvo Vranja u matici vremena“.