ZLOUPOTREBA SLUŽBENOG POLOŽAJA
U poslednje tri godine u Prijepolju su pokrenute i obustavljene dve istrage, vođena su tri krivična postupka sa različitim sudskim epilozima a sklopljen je i jedan sporazum o priznavanju krivičnog dela zloupotreba službenog položaja. Počelo je međutim da „živi“ krivično delo zloupotreba položaja službenog lica.
Krivično delo zloupotreba službenog položaja bilo je, pre 24.12.2012. godine, barem prema izveštavanju pojedinih medija, jedno od najrasprostranjenijih krivičnih dela u Srbiji. Tada je Izmenama i dopunama Krivičnog zakonika ono “podeljeno“ u dva krivična dela : zloupotreba službenog položaja čl 359 KZ i zloupotrebe položaja službenog lica, čl 234 i od polovine aprila 2013. godine, oba postaju predmet krivičnog gonjenja.
Prema podacima do kojih su došle „Novosti“ za zloupotrebu službenog položaja godišnje je gonjeno više od 2.000 ljudi. Broj osuđivanih, međutim, nije prelazio desetak. Tužilaštvo za organizovani kriminal je u 2012. za zloupotrebu službenog položaja pokrenulo 136 istraga, a u prva tri meseca 2013. godine čak 52. Godinu dana ranije optuženo je 80, a do aprila 2013. godine, 22 lica. Iste godine, u zemlji se vodilo najmanje 800 postupaka za ovu vrstu zloupotrebe pa je Danilo Nikolić, tadašnji državni sekretar u Ministarstvu pravde i državne uprave, za „Novosti“, objasnio da nema razloga za bojazan da će ti postupci biti obustavljeni, već da će doći samo do preimenovanja optužnica.
Uvođenje zlopupotrebe položaja službenog lica kao novog krivičnog dela iz člana 234. KZ nastalo je iz potrebe da se napravi razlika između odgovornog i službenog lica, jer je krivično delo iz člana 359. KZ u potpunosti izjednačavalo službeno i odgovorno lice, iako su imali različita ovlašćenja, u različitim oblastima. Prema Zakonu „Službenim licem smatra se izabrano, imenovano ili postavljeno lice u državnom organu, organu lokalne samouprave ili lice koje stalno ili povremeno vrši službene dužnosti ili službene funkcije u tim organima“ dok se odgovornim… „smatra lice koje na osnovu zakona, propisa ili ovlašćenja vrši određene poslove upravljanja, nadzora ili druge poslove iz delatnosti pravnog lica, kao i lice kome je faktički povereno obavljanje tih poslova“.
Pri tome, radnja izvršenja ostala ista u oba slučaja a to je protivpravnost imovinske koristi kao bitnog obeležje dva krivična dela. Prema stavu Vrhovnog kasacionog suda, krivično delo zloupotreba položaja odgovornog lica je u pravosuđu zadržalo jasan kontinuitet sa krivičnim delom zloupotreba službenog položaja u slučaju da se kao izvršilac javlja odgovorno lice.
Kada je sredinom aprila 2013. godine stupio na snagu izmenjeni zakonik, za razliku od republičkog proseka, Prijepolje je bilo „mirno“ po pitanju krivičniih dela zloupotrebe službenog položaja. Zbog ovog krivičnog dela Osnovno javno tužilaštvo pokrenulo je samo dve istrage i obe su obustavljene. Za isto krivično delo Osnovnom sudu u Prijepolju podnet je jedan optužni predlog i taj postupak je u toku. Međutim, počelo je da „živi“ krivično delo zloupotreba položaja odgovornog lica, pa su Osnovnom sudu u Prijepolju, nakon istrage, podneta dva optužna akta za koje je krivični postupak i dalje u toku.
Prema podacima Osnovnog javnog tužilaštva, tokom 2014. godine u Prijepolju nije pokrenut ni jedan krivični postupak za zloupotrebu službenog položaja ali je Tužilaštvo podnelo četiri optužna akta zbog zlopupotrebe položaja odgovornih lica. Jedan postupak je okončan osuđujućom a tri oslobađajućom presudom.
Prošle godine su se pred sudom u Prijepolju, po optužnim aktima Tužilaštva, vodila tri krivična postupka zbog zloupotrebe službenog položaja iz člana 359 na koje je sud doneo jednu nepravosnažnu oslobađajuću presudu, u jednom slučaju doneta je osuđujuća presuda dok je treći krivični postupak u toku. U istom periodu OJT podnelo je još tri optužna akta zbog krivičnog dela zloupotreba položaja odgovornog lica i svi postupci su u toku.
Ova godina ne donosi neke posebne novine osim da je u jednom slučaju došlo do priznavanja krivičnog dela zloupotrebe službenog položaja. U ovom slučaju OJT je zaključilo Sporazum o priznavanju krivičnog dela a postupak je pravosnažno okončan osuđujućom presudom.
Memnuna Cmiljanović
Indira Hadžagić
Polimlje
Pratite InfoVranjske.rs i na Facebook stranici portala.