Kada se neko bavi naukom, ili je prosto rečeno istraživač, bitno je da znanje o nečemu sakuplja iz više izvora. Tumačenjem više izvora, u svom radu, bilo na Univerzitetu, u biznisu ili privatno vodim se principima nauke, i svaki moj argument potkrepljen je naučnim saznanjem u već objavljenoj naučnoj literaturi.
Ajmo da sa naučne strane pristupimo reči „bruka“. Bruka, preneseno sramota, je subjektivni doživljaj zbog niske ocene svog ponašanja u objektivnoj situaciji. Sramota je na primer ukrasti, slagati, prevariti…nije sramota ne znati. Jer onaj ko ne zna može da nauči.
Srbi pre Adama i posle njega
Što se igranje sa imenom boginje Serbone tiče, ozbiljni naučni krugovi kritikuju predstavnike Srpske autohtonističke škole istorije prvenstveno zbog korišćenja apsurdnih metoda u naučnom radu, a jedna od njih je i „proizvoljno poigravanje sa lingvistikom“.
Grupa autora, koja je koristeći neosnovane i pseudonaučne metode razvila teorije o Srbima kao narodu najstarijem, obimno je kritikovana od strene R.Radića, u knjizi „Srbi pre Adama i posle njega“. Radić je izložio temeljnu i obimno referenciranu kritiku stavova neoromantičarske autohtone škole. Skoro sve tvrdnje neoromatičara mogu biti opovrgnute, pa iz tog razloga, ovaj deo zaista nije vredan štamparske boje.
Suština u jednostavnosti…
Grbovi su počeli da se razvijaju kao identifikacioni simboli krstaških trupa. U romejski (vizantijski) kulturni prostor stižu kada su Krstaši osvojili Carigrad i proglasili Latinsko carstvo. Do tada vizantijska simbologija ogledala se isključivo u verskim motivima, kao i različitim predstavama dvoglavog orla koje su se pridržavale strogih pravila.
Od vremena Paleologa u Romejskom carstvu se pojavljuje heladkima, čija se tematologija uglavnom zasniva na simbolima koji su već bili u upotrebi, i onima koji su zaostavština Latinskog carstva.
Osnovni znak krstaških grbova je bio štit sa krstom i četiri figure između krakova. Krstaši su za grb Latinskog carstva uzeli Konstantinov steg, stavili ga na štit i dodali mu četiri zlatnika sa krstićima. Godine 1261. nikejski car Mihaijlo VIII Paleolog je oslobodio Carigrad od krstaša i za grb obnovljenog carstva je uzeo crveni štit sa zlatnim krstom i četiri zlatna slova Β (vita, beta), koja predstavljaju akronim motoa : „Βασιλεὺς Βασιλέων, Βασιλεύων Βασιλευόντων“ („Car Careva, Caruje nad Carevima“). Slova V je u XVII veku francuski heraldičar Vilton proglasio za ocila jer po osnovnom herladičkom pravilu grbovi ne sadrže slova. Ocila su još od pre poznati herladički simbol na zapadu, naročito u okvirima Svetog Rimskog carstva.
Stefan Lazarević je od Jovana VII dobio titulu despota i po ugledu na romejski štit u nekim segmetima državne simbologije počeo da koristi i crveni štit sa srebrnim krstom i četiri simbola – pretpostavka je da su to bila slova S, ali niko ne isključuje mogućnost da su od još od početka bila ocila, ili neki vrlo sličan simbol. U kasnijim tzv. Ilirskim grbovnicima XVI i XVII veka (grbovnicima „izmišljene tradicije“ (A.Palavestra) kojima su porodice dokazivale svoje srpsko srednovekovno plemstvo), vidljivo je korišćenje simbola isključivo kao ocila, što je odrazilo i na simoble ustaničke Srbije i novostvorene države („…među krakovima Krsta po jedno ognjilo okrenuto k krstu“ Sretenjski ustav) Od tada je kontinuitet ocila kao simbola jasan.
Simbologija vranjske zastave se oslanja na prostom uzimanju olica sa srpskog dežavnog grba kao slova V, od početnog slova imena grada. To nije jedini primer korišćenja jednog ocila u srpskoj mesnoj heradici (npr. Grb Obrenovca, D. Acović).
… i istorijskoj utemeljenosti
Grbovi u Srbiju stižu u vreme propasti Carstva. Niža srpska vlastela nije posedovala grbove. Samim tim ni porodica Paskačić Vlatković. Osnivač porodice Paskač, knez Slavišta i kefalija Psače za vreme cara Dušana je zajedno sa svojom porodicom podigao je Manastir Sv. Nikole u Psači. U crkvi se nalazi veliki porodična kompozicija, na kojoj se nigde ne razaznaje nijedan heraldički simbol („Rodoslovne tablice i grbovi srpskih dinastija i vlastele“, Matica srpska).
Samo jedan grad u Srbiji, Užice, oslanja svoj grb na grb porodice Altomanvić, koji priprada ilirskoj heraldici po Mavru Orbinu i knnjizi „Kraljevstvo Slovena“, u kojoj takođe nema pomena o Vlatkovićima.
Komandant zna pravila
Pravila službe Vojske Srbije su vrlo jasna jednom komandantu, koji odlučuje o svemu, pa i o korišćenju jedinica u ceremonijalne svrhe. PreDpostavljam da se isto pravilo tumači i prilikom polaganja venaca za 31. januar gde vojska omogućava počasni vod gradu i učestvuje u proslavi. Svake godine za Dane Beograda, pripadnici vojske Srbije nose zastave grada Beograda, na polaganje venaca kod mesta na kome je knez Mihajlo primio ključeve grada 1876.
Šta je čudnije, pitam se, kada vojnici obavljaju svoju dužnost ili kada se civilna lica uniformišu i paradiraju, makar i bili poštovaoci jedinica u čijoj se uniformi nalaze – komitskih, vatrogasnih ili jedinica civilne zaštite? Pre bih rekao da je ovo drugo…
Nisam shvatio, mada mogu da naslutim, kakve veze sa problemom vranjskog ocila ima Preševo? Što se heraldike, nauke kojom se, sasvim legitimno mogu reći dugi niz godina bavim, tiče, Opština Preševo koristi amblem koji nije po pravilima heraldike. Ovaj simbol se može vrlo lako herladički ispraviti, i standardizovati po heraldičkoj tradiciji ovih prostora, potkrepljen simbolima svih naroda koji žive na teritoriji opštine. Spreman sam da to bez ikakve nadoknade i za merak uradim.
Pratite InfoVranjske.rs i na Facebook stranici portala.