Toplo, kafica, bez stresa

, ,

Lokalne samouprave i javna preduzeća u okrugu imaju 32,3 odsto više zaposlenih nego što dozvoljava Zakon iz 2009

Dve najuspešnije „kompanije“ u Pčinjskom okrugu su javna uprava i javne ustanove. Te dve firme u sedam opština juga Srbije zapošljavaju ukupno 1.301 (uprava), odnosno 404 (preduzeća) radnika  ili 32,3 odsto više od onoga što im „Zakon o određivanju maksimalnog broja zaposlenih u republičkoj i lokalnoj administraciji“ iz decembra 2009. godine dozvoljava (vidi tabelu). A tu meru neukusa, da ne kažemo drskosti, kako je poznato, plaćaju lokalni poreski obveznici.

U ove brojeve nije uključeno najmanje 10 odsto radnika primljenih po osnovu ugovora za povremene i privremene poslove, a tu zakonodavac em što nije škrtario, em nikoga ne kontroloiše. Po tom osnovu realno je da ove naše „kompanije“ danas zapošljavaju novih 130, odnosno ukupno oko 1.430 radnika.

EVROPSKI STANDARDI

Poznato je već da zaposlene radnike u te dve uspešne ustanove, ujutro čekaju uredna radna mesta, tople prostorije, kafica i osveženje i, što je najvažnije posao bez norme i stresa.

Kada je pravljen postojeći zakon, osnovna intencija je bila da se broj zaposlenih u lokalnim samoupravama dovede u sklad sa ekonomskom moći opštine, odnosno opštinskog/gradskog budžeta. Zakonodavac je tada našao za shodno da se na sve njih primeni osnovna formila:

STOP ZAPOŠLjAVANjU DO KRAJA 2015.
Vlada je saopštila da javni sektor u Srbiji ima 740.000 zaposlenih, na čija primanja mesečmo odlazi trećina budžeta. Zato je predložila da se u ovom sektoru zapošljavanje zabrani do kraja 2015. godine (čak i na mestima gde su radnici otišli u penziju).
Prema podacima do kojih je došao portal “Vodite računa” više od polovine zaposlenih u Srbije živi na državnom budžetu. U ovu kategoriju spadaju zaposleni u državnoj upravi, vojsci, policiji, školstvu, zdravstvu, pravosuđu, u republičkim ili lokalnim javnim preduzećima, korisnici neke vrste socijalnih davanja ili penzija.

Na 1.000 stanovnika opštine idu četiri zaposlena u opštinskoj administraciji i javnim ustanovama.

Rečeno je takodje da je cilj tog zakona uvodjenje evropskih standarda, povećanje efikasnosti lokalne administracije i uvodjenje parlamentarne kontrole u politiku zapošljavanja.

Kako ta priča o zaposlenima u lokalnim samoupravama i javnim ustanovama stoji u svakoj od poština Pčinjskog okruga? Jesu li i u kojoj meri čelni ljudi u opštinama uspeli da smanje broj zaposlenih u administraciji? U analizu ovog bolnog pitanja pošli smo azbučnim redom od opštine Bosilegrad i predsednika Vladimira Zaharijeva.

– Kada govorimo o politici zaustavljanja zapošljavanja u javnom sektoru, mislim da je opština Bosijegrad jedna od najboljih u Srbiji. Kada sam došao na mesto predsednika 2000,  Opštini je imala 63 zaposlena, što je, čak i u onim povoljnijim finansijskim uslovima, bilo previše. Onda smo iskreno prihvatili intencije društva da se ovo zapošljavanje zaustavi. Kroz proces penzionisanja i druge vidove, mi danas u opštinskoj upravi imamo 41, a u javnim ustanovama sedam zaposlenih. Tako smo, recimo, u protekle četiri godine primili samo četiri radnika, ali  fakultetski obrazovana – kaže Zaharijev.

U Bujanovcu situacija nije dobra, previše je zaposlenih kako u opštinskoj upravi (160), tako i u javnim ustanovama (145). No, za sada tamo nekako plivajju, zahvaljujući nekim dodatnim izvorima prihoda. Svesni su postojeće situacije, ali sa smanjenjem broja zaposlenih ide jako teško.

Bujanovac i Preševo, to je poznata stvar, pored lokalnih prihoda i transfernih sredstava iz budžeta Srbije, od 2000. godine dobijaju značajna sredstva iz Koordinacionog tela za jug Srbije.

Predsednik opštine Vladičin Han Goran Mladenović prvo podseća da je ta sredina u izuzetno nezavidnoj ekonomskoj situaciji koja se odražava na sve segmente života.

– Naravno da činimo sve da u ovoj oblasti pratimo i podržavamo generalnu politiku Vlade, ali vam moram reći da to nije ni malo jednostavno. Znate li šta znači danas radniku uručiti rešenje o otkazu i tako njega i njegovu porodicu ostaviti na ulici. Zato pokušavamo da nekim dodatnim meramo utičemo maksimalno na ovu oblast – kaže Mladenović.

I u Preševu je situacija slična onoj u Bujanovc. Zahvaljujući činjenici što se opštinski budžet puni iz nekoliko izvora, sredstvima raznih donatora završavaju se poslovi koji bi se “krpili” iz budžeta. Tako je opština bila u prilici da zaposli više radnika od zakonom predvidjenih okvira – 118 u opštinskoj upravi i 68 u javnim ustanovama.

Što se Pčinjskog okruga tiče, najbolja situacija je u opštini Surdulica, gde je čišćenje avlije od prekomerne administracije, koliko god to bolno bilo, počelo pre četiri godine, odmah po usvajanju zakona.

-Mi od početka primene novog Zakona ozbiljno radimo na smanjenju i kontroli broja zaposlenih u lokalnoj samoupravi i javnim ustanovama. Jeste to bilo bolno, jesmo se dosta mučili, jer nije nimalo jednostavno čoveka ostaviti bez prihoda. Ipak smo tada napravili dobar rezultat – broj zaposlenih smo na razne načine smanjili za 30, pa danas imao u opštinskoj upravi 62, a u javnim ustanovama 30 zaposlenih, – kaže Zoran Mitić, zamenik predsednika.

VRANjE
Poštujući zakon (4:1000), Vranje bi sa 85.802 stanovnika trebalo da ima 280 zaposlenih u gradskoj upravi i 167 u javnum ustanovama i preduzećima, odnosno ukupno 343. Na rerenu je međutim slika dručija: Vranje ima administrativni aparat od 447 zaposlenih, odnosno 105 više nego što zakon predviđa.

NAJGORE U TRGOVIŠTU

U Trgovištu, koje je medju desetak najnerazvijenijih opština u Srbiji i gde se skoro tri četvrtine lokalnog budžeta finansira se iz Republike, trenutno je najgora situacija. Tamo je broj zaposlenih u opštinskoj upravi i javnim ustanovama  davno prešao “crvenu liniju”.

– Po tom osnovu mi bismo morali da imamo najviše razumevanja za sredstva poreskih obveznika, ali to u praksi, na želost, nije lako. Vidite, mi danas imamo bezmalo stotinu zaposlenih u opštinskoj upravi. Tome treba dodati još 17 zaposlenih u javnim ustanovama, koje se takodje finansiraju iz lokalnog budžeta. A, što se tiče smanjenja broja zaposlenih, svakako da radimo na tome. Medjutium, za sada još nemamo opipljivih rezultata – kaže predsednik opštine Nenad Krstić.

I, priznaćete, posle ove “šetnje” prvo pitanje koje se postavlja jeste, koliko su ovi podaci tačni? To neka ide na dušu onih koji su ih saopštavali. Kako nam je primer Vranja najbliži, nameće se pitanje koliko je tačan podatak da je pod krovom gradske uprave 280 onih koji plate primaju iz gradskog budžeta, odnosno, koliko je tačno da sve javne ustanove u Vranju imaju samo 167 zaposlenih?

Drugo pitanje, bolje rečeno dilema: koliko se god premijer Dačić, vicepremijer Vičić i ministar finansjia Krstić, kleli da će se zaustaviti zapošljavanje u javnom sektoru, gradjani Srbije imaju puno pravo da im ne veruju. Dakle, politička partije na sropskoj političkoj sceni i dalje će biti ekspoziture Nacionalne slućbe zapošljavanja.